Gevolgen Corona-crisis jaarrekening 2020

Algemeen
Vanaf het begin van de corona-uitbraak zijn Rijk en medeoverheden als één overheid opgetreden om het coronavirus en de economische en sociale gevolgen van de coronacrisis te bestrijden. De medeoverheden doen, in  samenwerking met elkaar en met het kabinet, alles wat ze kunnen en willen dat ook blijven doen. Dat is ook wat burgers en bedrijven verwachten en vragen, ook van hun lokale en regionale overheden. Zeker nu iedereen zich realiseert dat de effecten van deze coronacrisis nog gedurende langere tijd merkbaar zullen zijn.

Vangnet
De gemeenten hebben hun verantwoordelijkheid genomen in de uitvoering van noodzakelijke maatregelen gericht op het opvangen van de effecten van de uitbraak. Gemeenten hebben in allerijl het loket gevormd voor zelfstandigen die een beroep doen op de Tozo-regeling en de TOGS. In 2021 wordt hier de regeling TONK aan toegevoegd. Het zijn de gemeenten die het vangnet vormen voor de mensen die in de bijstand raken. Ze hebben ook de zorg doorbetaald zodat de zorg gegarandeerd blijft. Provincies en gemeenten hebben het OV laten rijden en samen met de waterschappen coulance getoond bij de inning en kwijtschelding van heffingen aan burgers en ondernemers. Door deze coulance hoefden burgers en ondernemers minder (snel) een beroep te doen op steunmaatregelen van het Rijk. Burgemeesters hebben ervoor gezorgd dat de maatregelen die  het kabinet moest nemen gehandhaafd werden.

Tegemoetkomingen aan ondernemers (huurvermindering)

Sinds de coronamaatregelen door de rijksoverheid in werking zijn getreden zijn er diverse ondernemingen en instellingen financieel geraakt. Vanaf het begin hebben het college en de raad zich op het standpunt gesteld dat de gemeente ook een helpende hand kan bieden met financiële maatregelen. Vooralsnog werd gekozen voor maatregelen waarbij betalingen konden worden uitgesteld en is er b.v. geen precario in rekening gebracht. Aangezien deze periode langer duurt dan in eerste instantie was voorzien komen er nu ook verzoeken bij de gemeente binnen voor daadwerkelijke financiële ondersteuning anders dan uitstel.
De gemeente verhuurt een deel van haar vastgoed aan ondernemingen in Edam-Volendam. Vanuit een aantal ondernemers is het verzoek gekomen om de huursom in 2020 aan te passen omdat deze ondernemingen geraakt worden door de lockdown die door de rijksoverheid is opgelegd. Als gevolg van deze lockdown zijn de inkomsten geheel of grotendeels weg gevallen
Op 29 januari j.l. heeft de kantonrechter uitspraak gedaan in een geschil tussen een huurder van een horeca gelegenheid en de eigenaar. De rechter heeft bepaald dat de eigenaar 50% korting moet geven op de huurprijs in de lockdown periode. De rechter heeft in de uitspraak aangegeven dat dit probleem ook in een breder kader bezien moet worden. Ook de rechtbank in Amsterdam hanteert 50% verlaging bij verhuur van vastgoed als de omzet door de lockdown wegvalt.
De uitspraken van beide rechtbanken zijn gebruikt als kader om de aanvragen voor huurvermindering voor 2020 op deze wijze af te handelen én dit kader ook toe te passen bij nieuwe aanvragen waarbij de gemeente optreedt als verhuur van gemeentelijke vastgoed. Op deze wijze kan er uniform worden gehandeld naar alle partijen en doet de gemeente dit in haar rol als vastgoedeigenaar en niet als overheid. Er worden dus geen nadere voorwaarden gesteld.

Het totaalbedrag van de huurkorting betreft over 2020 € 129.915 en kan gedekt worden uit de Reserve Corona welke met de Winternota 2020 is ingesteld. Vooralsnog hebben deze aanvragen betrekking op de huur van – een deel- van het stadion en van grond op de dijk (De zogenaamde dijkbeunen).

Tegemoetkoming aan non-profit

Op 8 december heeft het college criteria vastgesteld voor het toekennen van de lokale ondersteuning corona en worden ingediende verzoeken van non-profit organisaties getoetst, beoordeeld en wel of niet toegekend.  

Veel van de maatschappelijke en culturele instellingen komen door de coronacrisis in de problemen omdat activiteiten niet kunnen doorgaan en eigen inkomsten dalen. Met deze extra middelen vanuit de gemeenten worden deze belangrijke instellingen ondersteund en hoopt de gemeente haar lokale culturele en maatschappelijke infrastructuur in stand te houden.

Tegemoetkoming aan sportverenigingen
De sport is flink geraakt  door de coronamaatregelen. Rijk en gemeenten zetten zich in om de financiële schade van amateursportverenigingen te compenseren. De verenigingen die hun accommodatie huren zijn gecompenseerd voor hun vaste lasten via de regeling Tegemoetkoming Verhuurders Sportaccommodaties (TVS). De verenigingen die de accommodatie in eigen bezit hebben zijn gecompenseerd via de regeling Tegemoetkoming Amateursportorganisaties (TASO). Ook voor zwembaden en ijsbaan komt een compensatieregeling voor 2020 (en 2021).

Bijdragen van het Rijk (inkomsten)
De medeoverheden hebben vanwege het coronavirus extra kosten en lopen geraamde inkomsten mis, zowel op korte als op langere termijn, hetgeen gevolgen heeft voor de financiële positie van de medeoverheden. Rijk en medeoverheden hebben daarom afspraken gemaakt over reële compensatie van medeoverheden voor hun gederfde inkomsten en de door hen gemaakte kosten. Hierbij nemen alle overheden samen hun verantwoordelijkheid om hun inkomsten en uitgaven zoveel mogelijk beheersbaar te houden in de nieuwe situatie. Het is immers belangrijk dat de dienstverlening aan burgers en ondernemers op peil blijft van zorg tot OV, begeleiding naar werk en toezicht en handhaving, tot het in stand houden van sport en cultuurvoorzieningen.
Sinds maart dit jaar heeft het kabinet gemeenten, provincies en waterschappen gecompenseerd voor de extra kosten en inkomstenderving als gevolg van de coronacrisis. Deze compensatie was nodig om gemeenten in staat te stellen hun dienstverlening aan inwoners en ondernemers te continueren. De gemeente heeft 3 steunpakketten van het rijk ontvangen, in totaal ontvangen wij over 2020 € 1.1 miljoen.

Organisatie kosten
Corona en de Coronamaatregelen hebben zeker gevolgen voor de bedrijfsvoering en de beleidsdoelstellingen van de gemeente gehad in 2020. Er zijn extra kosten gemaakt om de extra taken die door de gemeente  zijn opgepakt te kunnen uitvoeren. Deze kosten worden grotendeels gecompenseerd door het rijk. Er zijn ook extra kosten ontstaan, doordat de beleidsdoelstellingen minder efficiënt konden worden uitgevoerd, maar daarentegen zijn er ook minder kosten doordat geplande activiteiten minder prioriteit kregen of kwamen te vervallen in 2020. Ook is er sprake van inkomstenderving op bepaalde posten.

Externe inhuur bij Samenleving i.v.m. Corona
 De coronacrisis en de getroffen maatregelen hebben hele grote gevolgen gehad voor de werkzaamheden op het vlak van Werk en Inkomen. Naast de reguliere aanvragen op gebied van inkomensondersteuning, hebben we de Tozo-regelingen uitgevoerd. In 2020 hebben we ruim 1.000 ToZo aanvragen in behandeling genomen. Sinds het begin van de crisis wordt gebruik gemaakt van een externe deskundige om twee beleidsmedewerkers te ondersteunen op de sectie Ontwikkeling en Projecten, op het onderdeel Participatie, bij de extra werkzaamheden in verband met de uitvoering van de TOZO regeling en het voortzetten van het reguliere werk (waaronder het behandelen van bezwaarschriften).
Daarnaast zijn er externe medewerkers ingehuurd als gevolg van extra aanvragen ontstaan door Corona. Een externe medewerker is per juni 2020 aangetrokken voor het wegwerken van achterstanden ontstaan in de werkvoorraad bij Wmo door Corona. Ook voor de sectie Jeugd is versterking aangetrokken. De toename in aanvragen aangaande de Participatie Wet zal nog even iets langer op zich laten wachten, omdat er eerst andere voorliggende voorzieningen zijn zoals WW. Maar ook in dit beleidsveld is de verwachting dat we zullen moeten gaan opplussen medio 2021.

Productieverlies projecturen i.v.m. Corona
In 2020 zijn er door Corona ook gevolgen ontstaan bij de projecten. Er zijn minder uren door te belasten naar opdrachtgevers en kredieten. Dit zijn uren die niet gewerkt konden worden door Corona of juist extra ingezet moesten worden in verband met minder efficiency van bijvoorbeeld participatietrajecten. Het gaat om ca. 1.200 uur van projectleiders uren en ca. 500 uur van projectmedewerkers.